Ben je een controlfreak? Deze tips helpen je de controle te leren loslaten

Een controlfreak zijn hoeft niet alleen maar negatief te zijn, toch kun je er maar beter niet teveel aan toegeven. Voor jezelf en voor de mensen om je heen. Ook ik ben een controlfreak. Al zolang als ik mij kan herinneren houd ik graag controle op heel veel dingen in mijn leven. In dit artikel vertel ik je meer over de valkuilen van een controlfreak maar ook de positieve kanten. Daarnaast deel ik drie tips hoe je kan leren loslaten.

Al sinds mijn jonge jaren maak ik lijstjes, houd ik van ritme en schema’s, denk ik vijf stappen vooruit en wil ik het in mijn ogen altijd goed doen. Dit zit van nature in mij, het is een genen-dingetje. Ik wil dat mijn huis netjes is, de kasten op mijn manier ingericht zijn, ik bereid veranderingen tot in den treuren voor en er moet vooral niet iets onverwachts gebeuren want dan raak ik gestresst. Angst voor chaos, het onbekende en bang om te falen.

Mijn gevoel van controle houden werd nog erger nadat mijn kinderen waren geboren. Als er namelijk iets is waar je geen controle over hebt dan zijn het wel kinderen en hun gedrag. En daar kon ik vooral na de geboorte van de tweede heel moeilijk mee omgaan. Ik wilde zo graag de controle houden, vasthouden aan wat ik gewend was en waar ik mij goed bij voelde dat er zich teveel spanning opbouwde in mijn lichaam. Hierdoor kwam ik uiteindelijk (mede hierdoor) in een mommy burn-out terecht. Dit gebeurde toen mijn jongste zoontje een half jaar was. Dat was het moment dat ik zeker wist dat er iets moest veranderen.

Kenmerken van een controlfreak

In iedereen zit in meer of mindere mate een controlfreak. Van nature is er de behoefte om invloed uit te oefenen op je eigen leven. Dit is in de eerste plaats noodzakelijk om te kunnen (over)leven. Als je controle hebt geeft dit een gevoel van orde, rust, zekerheid en veiligheid.

Een controlfreak is echter iemand die overmatig controle wil uitoefenen en houden op situaties door bijvoorbeeld routines te volgen en vaste gewoontes aan te houden. Een controlfreak wil graag de touwtjes in handen hebben om zekerheid, orde en een goed resultaat te waarborgen. Een control freak is bang voor mislukking, problemen en chaos. Deze eigenschap gaat dan ook vaak hand in hand met perfectionisme. Hieronder staan enkele kenmerken van een controlfreak en in de meeste herken ik mijzelf.

• Streng zijn voor jezelf en anderen.
• Voor de mensen om je heen van alles willen regelen.
• Alles strak in de hand willen houden, moeilijk dingen loslaten.
• Alles tot in de puntjes perfect willen hebben.
• Heel veel beredeneren, weinig op je gevoel vertrouwen.
• Veel in de toekomst leven, vooruit kijken en makkelijk doemdenken.
• Geen risico’s durven nemen, veilig in je comfortzone blijven zitten.
• Vaak in beslag genomen worden door je gedachten aan alles wat mis zou kunnen gaan.
• Uit het veld geslagen zijn als de dingen niet helemaal lopen zoals je ze had gepland.

Leestip: Hoe je eigen gedachten je leven kunnen beïnvloeden

Valkuilen en positieve kanten van een controlfreak

Er kleven enkele nadelen aan het zijn van een controlfreak. De grootste valkuil voor een controlfreak is alles zelf willen doen om het eigen overzicht te bewaren. Dit kost enorm veel energie en levert de nodige stress op waardoor overbelasting op de loer ligt. Je stelt hoge eisen aan jezelf waardoor je regelmatig gefrustreerd bent en teleurgesteld wordt. Deze hoge eisen stel je niet alleen aan jezelf maar ook aan de mensen om je heen. Dit kan je relatie tot anderen in de weg zitten omdat dit irritatie kan opwekken.

Gelukkig zijn er ook een aantal positieve kanten van een controlfreak te benoemen. Jij bent degene die haar zaakjes tot in de puntjes heeft geregeld. Je kan uitstekend plannen en organiseren. Te laat komen of een deadline missen gebeurt bijna nooit.

We zijn strebers, hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel en zijn altijd voorbereid op mogelijk onverwachte dingen (want ingecalculeerd). Dit kan op vele momenten ontzettend handig zijn, denk maar aan de gezinsplanning of het voorbereiden van een vakantie. Je omgeving is hier vaak juist blij mee en zullen je als een vraagbaak zien die alles in beeld heeft.

3 tips om de controle te leren loslaten

Als jou dit allemaal heel bekend in de oren klinkt dan zal dit artikel je niet direct van je controle drang afhelpen. Wel zijn er enkele stappen te volgen die je kunnen helpen de richting op te gaan van leren loslaten. Deze tips helpen mij in ieder geval goed en zet je zelfreflectie weer op scherp.

1. Bewustwording is key en de eerste stap naar verandering

Geef toe aan jezelf dat je graag de controle houdt. Erken welke gevolgen je controledrang heeft op jezelf en je omgeving. Het is belangrijk te achterhalen waar deze controledrang vandaan komt. Als je inziet dat deze controle voortkomt uit onzekerheid, (faal)angst of perfectionisme dan kun je dit erkennen aan jezelf en er daarna ook écht iets aan gaan doen.

2. Erken dat je geen controle zult hebben

Falen is niet te voorkomen in het leven, fouten maken is menselijk en imperfecties horen er nou eenmaal bij. Alles onder controle houden is ondoenlijk en geeft dus eigenlijk een soort schijn zekerheid. Het is niet haalbaar om alles wat mogelijk fout kan gaan te voorzien en op voor te bereiden. Als je dit erkent en bewust over nadenkt is het eigenlijk heel logisch. Leer hiermee om te gaan en je bent al halverwege.

3. Experimenteer met loslaten en voel je bevrijd

De controle loslaten zal in het begin heel onwennig voelen. Dit kan ook gepaard gaan met angst en stress. Toch heeft het ook op de lange termijn vele voordelen. De stress zal enorm verminderen, je zal beter kunnen ontspannen en je stopt uiteindelijk met het nastreven van perfectie. Dit geeft een bevrijd gevoel en een veel rustiger leven. Dit zal ook een positief effect op je relaties hebben. Je hebt geen hoge verwachtingen meer, je kan beter omgaan met fouten maken en onverwachte situaties leveren steeds minder stress op.

Mijn eigen ervaring

Uit ervaring weet ik dat het moeilijk is om deze eigenschap zomaar te kunnen veranderen. Je hier bewust van zijn is al een stap in de goede richting, zo kun je er op gaan letten en er naar handelen. Ook al begin je eerst met kleine stapjes, alle kleine beetjes helpen.

Zo heb ik bijvoorbeeld een opgeruimd huis al een aantal jaren opgegeven, met jonge kinderen en speelgoed is dat vrijwel niet mogelijk. Iets wat ik eerst heel lastig vond, tegenwoordig loop ik zigzaggend om het speelgoed heen! En hoort het er nu gewoon bij, het wordt vanzelf anders. En zo zijn er meer dingen waar ik probeer mij minder druk over te maken. Al doende leert men en ouder worden draagt hier ook zeker in positieve zin aan bij.

---